Người Việt tụt 5 bậc về độ thông thạo tiếng Anh

Năm 2025, báo cáo từ EF Education First (EF) chỉ ra rằng Việt Nam tụt 5 bậc về độ thông thạo tiếng Anh, gây lo ngại cho cộng đồng giáo dục và xã hội. Đây là lần đầu tiên Việt Nam sụt giảm đáng kể trong bảng xếp hạng Chỉ số Tiếng Anh EF (EF EPI), từ vị trí #28 xuống #33. Sự sụt giảm này làm dấy lên nhiều câu hỏi về nguyên nhân và giải pháp cần thiết để nâng cao trình độ tiếng Anh của người dân trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Bài viết này Review Đại Học sẽ phân tích chi tiết về nguyên nhân khiến người Việt tụt 5 bậc về độ thông thạo tiếng Anh và đưa ra những giải pháp cần thiết để cải thiện tình trạng này.

Nguyên nhân chính dẫn đến sự tụt hạng về thông thạo tiếng Anh

Thay đổi trong phương pháp giảng dạy và học tập

Một trong những yếu tố lớn nhất ảnh hưởng đến sự tụt hạng của người Việt về độ thông thạo tiếng Anh chính là những thay đổi trong phương pháp giảng dạy và học tập.

• Chuyển từ học truyền thống sang học trực tuyến: Trước đại dịch COVID-19, phương pháp học truyền thống vẫn là chủ yếu tại các trường học. Tuy nhiên, khi đại dịch diễn ra, các lớp học chuyển sang hình thức trực tuyến, khiến cho việc tiếp cận với giáo viên chất lượng và cơ sở vật chất phù hợp trở nên khó khăn hơn. Việc thiếu tương tác trực tiếp và không thể thực hành giao tiếp thực tế với người bản xứ đã ảnh hưởng đến khả năng nâng cao tiếng Anh của người học.
• Học theo hướng “thụ động”: Các kỳ thi và hệ thống giảng dạy tiếng Anh vẫn chủ yếu tập trung vào việc kiểm tra kiến thức lý thuyết, khiến người học chủ yếu tiếp xúc với ngữ pháp, từ vựng mà không thực sự chú trọng đến việc cải thiện khả năng giao tiếp và nghe nói. Điều này đã hạn chế khả năng sử dụng tiếng Anh trong các tình huống giao tiếp thực tế.

Chất lượng giáo viên không đồng đều

Dù Việt Nam đã có những nỗ lực đáng kể trong việc tăng cường đội ngũ giáo viên tiếng Anh, nhưng chất lượng giảng dạy vẫn còn thiếu sự đồng đều giữa các vùng miền và các cấp học.

• Giáo viên thiếu khả năng giao tiếp thực tế: Một trong những vấn đề lớn nhất trong giảng dạy tiếng Anh hiện nay là nhiều giáo viên tiếng Anh thiếu khả năng giao tiếp thực tế, đặc biệt là trong các khu vực nông thôn. Điều này khiến học sinh có ít cơ hội thực hành tiếng Anh trong môi trường tự nhiên, dẫn đến trình độ tiếng Anh chung của người Việt bị giảm sút.
• Chương trình đào tạo chưa đáp ứng nhu cầu thực tế: Chương trình đào tạo của nhiều trường học hiện nay vẫn chưa phù hợp với nhu cầu thực tế của học sinh, sinh viên, đặc biệt là trong việc phát triển các kỹ năng giao tiếp, nghe, nói và viết tiếng Anh một cách tự nhiên.

Thiếu cơ hội thực hành tiếng Anh với người bản xứ

Dù các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM có nhiều cơ hội giao tiếp với người nước ngoài, nhưng ở nhiều khu vực khác của Việt Nam, người dân vẫn thiếu cơ hội giao tiếp thực tế với người bản xứ.

• Sự thiếu vắng người bản xứ: Việc không có người bản xứ trong các lớp học tiếng Anh khiến cho người học không thể tiếp xúc với ngữ điệu, văn hóa và cách thức giao tiếp của người bản xứ, điều này gây khó khăn trong việc phát triển khả năng tiếng Anh một cách tự nhiên.
• Thiếu môi trường tiếng Anh toàn cầu: Trong khi nhiều quốc gia khác đầu tư mạnh vào việc tạo ra các môi trường học tập hoàn toàn bằng tiếng Anh, Việt Nam vẫn chưa tạo ra đủ các chương trình học, sự kiện giao lưu quốc tế hay các cơ hội trải nghiệm quốc tế giúp học viên thực hành tiếng Anh trong môi trường toàn cầu.

Tác động của công nghệ và thói quen sử dụng mạng xã hội

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và mạng xã hội, mặc dù mang lại nhiều cơ hội học tập, nhưng cũng làm giảm sự chú ý của giới trẻ Việt Nam đối với việc học tiếng Anh.

• Phụ thuộc vào các công cụ dịch tự động: Việc sử dụng các công cụ dịch tự động như Google Translate và các ứng dụng từ điển trực tuyến khiến nhiều người không còn coi trọng việc học và cải thiện khả năng sử dụng tiếng Anh của mình. Điều này dẫn đến việc học tiếng Anh một cách thụ động và thiếu hiệu quả.
• Thói quen sử dụng tiếng Việt trên mạng xã hội: Người Việt, đặc biệt là giới trẻ, thường xuyên sử dụng tiếng Việt trên mạng xã hội và trong các giao tiếp hàng ngày. Điều này khiến khả năng sử dụng tiếng Anh thực tế bị hạn chế, ngay cả khi người sử dụng có thể đọc hiểu tiếng Anh khá tốt.

Giải pháp khắc phục tình trạng tụt hạng tiếng Anh ở Việt Nam

Cải tiến phương pháp giảng dạy và học tập

Để nâng cao trình độ tiếng Anh của người Việt, cần phải cải tiến phương pháp giảng dạy, đặc biệt là trong môi trường trực tuyến.

• Tăng cường việc học qua các phương tiện trực quan và thực hành: Các khóa học cần phải kết hợp giữa lý thuyết và thực hành nhiều hơn. Việc học tiếng Anh qua phim, video, các bài giảng trực tuyến tương tác sẽ giúp học viên tiếp cận ngữ pháp và từ vựng một cách tự nhiên.
• Chú trọng kỹ năng giao tiếp: Cần có những chương trình đào tạo chuyên sâu, tập trung vào các kỹ năng giao tiếp và khả năng nghe-nói, giúp học viên có thể sử dụng tiếng Anh trong các tình huống thực tế.

Đào tạo giáo viên chất lượng cao

Để nâng cao chất lượng giáo dục tiếng Anh, cần đẩy mạnh đào tạo và phát triển đội ngũ giáo viên.

• Đào tạo giáo viên giỏi và có khả năng giao tiếp thực tế: Các chương trình đào tạo giáo viên cần tập trung vào việc nâng cao kỹ năng thực tế cho giáo viên, giúp họ có thể truyền đạt kiến thức tiếng Anh một cách hiệu quả hơn.
• Tăng cường hợp tác quốc tế: Việt Nam cần hợp tác với các trường đại học quốc tế để đưa giáo viên bản xứ về giảng dạy, tạo cơ hội cho học sinh, sinh viên tiếp xúc với phương pháp giảng dạy quốc tế.

Tạo môi trường tiếng Anh toàn cầu

Để cải thiện khả năng tiếng Anh của người dân, đặc biệt là giới trẻ, cần tạo ra nhiều cơ hội để họ tiếp xúc với tiếng Anh trong môi trường tự nhiên.

• Tổ chức các chương trình giao lưu quốc tế: Các trường học và các tổ chức giáo dục cần mở rộng các chương trình giao lưu với các trường học và tổ chức quốc tế, tạo cơ hội cho học sinh, sinh viên được giao tiếp trực tiếp với người bản xứ.
• Khuyến khích du học và trao đổi sinh viên: Các chương trình du học và trao đổi sinh viên cũng cần được khuyến khích và tài trợ nhiều hơn, tạo điều kiện cho giới trẻ tiếp xúc với môi trường học tập hoàn toàn bằng tiếng Anh.

Sử dụng công nghệ hiệu quả

Việc sử dụng công nghệ trong học tiếng Anh có thể là một giải pháp hiệu quả nếu được áp dụng đúng cách.

• Ứng dụng công nghệ vào học tiếng Anh: Các ứng dụng học tiếng Anh như Duolingo, Babbel, hay các khóa học trực tuyến như Coursera, edX có thể giúp người học nâng cao kỹ năng tiếng Anh của mình một cách linh hoạt và tiện lợi hơn.
• Tăng cường sử dụng phương tiện truyền thông tiếng Anh: Việc khuyến khích người học sử dụng tiếng Anh qua các phương tiện truyền thông như nghe podcast, xem phim và chương trình tiếng Anh sẽ giúp họ cải thiện khả năng nghe và giao tiếp.

Kết luận

Mặc dù việc tụt hạng về độ thông thạo tiếng Anh là một vấn đề nghiêm trọng đối với Việt Nam, nhưng với những giải pháp cụ thể và hợp lý, quốc gia này hoàn toàn có thể cải thiện và khôi phục lại vị thế của mình trên bảng xếp hạng toàn cầu. Việc đầu tư vào giáo dục tiếng Anh, nâng cao chất lượng giáo viên, tạo ra môi trường học tập quốc tế và sử dụng công nghệ học hiệu quả sẽ giúp người Việt cải thiện khả năng tiếng Anh của mình, góp phần tạo ra lực lượng lao động chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế toàn cầu.