Nhật Bản thúc đẩy quốc tế hóa giáo dục qua số hóa. Trường Yushi ở Kumamoto dùng metaverse và kính VR cho chương trình học 3 năm từ 2024. Chính phủ đặt mục tiêu chuẩn hóa sách giáo khoa số từ 2030, linh hoạt với sách giấy. Tuy nhiên, chỉ 23% giáo viên và 11,7% trường học dùng công cụ trực tuyến năm 2024. Sách số hỗ trợ học tập cá nhân hóa, giảm gánh nặng ba lô, nhưng lo ngại gây mất tập trung, suy giảm kỹ năng đọc-viết. TS. Kazuki Mitsui đề xuất đào tạo giáo viên, kết hợp sách số – sách giấy, kiểm soát thời gian dùng thiết bị để bảo vệ thị lực.
Hợp tác quốc tế và đổi mới giáo dục
Từ 7-12/4/2025, Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội (HaUI), do PGS.TS. Phạm Văn Đông dẫn đầu, tham dự Hội nghị Hợp tác Giáo dục – Công nghiệp Hồ Nam – ASEAN – Đức tại Trung Quốc. Hội nghị thúc đẩy hợp tác đại học – doanh nghiệp, tập trung vào chuyển giao công nghệ, đào tạo thực tiễn và trao đổi học thuật. HaUI ký biên bản ghi nhớ với Trung tâm Đổi mới Sản xuất Thông minh Sino-German, hợp tác về trao đổi giảng viên, sinh viên, nghiên cứu sản xuất thông minh, đào tạo liên thông và thành lập trung tâm đổi mới sáng tạo xuyên quốc gia.
Quốc tế hóa giáo dục đang trở thành động lực quan trọng để Việt Nam nâng cao chất lượng đào tạo và hội nhập toàn cầu trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0. Từ các hội nghị quốc tế, sáng kiến số hóa giáo dục, đến chiến lược của TP.HCM, các nỗ lực này không chỉ đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao mà còn mở ra cơ hội hợp tác và đổi mới sáng tạo. Bài viết sẽ làm rõ những bước tiến, thách thức và hướng đi để Việt Nam vươn lên trong bản đồ giáo dục thế giới.
Chiến lược quốc tế hoá giáo dục tại TP.HCM
UBND TP.HCM yêu cầu Sở GDĐT và các sở liên quan thúc đẩy quốc tế hóa giáo dục, tập trung vào vi mạch, bán dẫn, AI, và khoa học sức khỏe. TP.HCM hỗ trợ trường đạt chuẩn quốc tế, xây dựng chương trình gắn với doanh nghiệp, phát triển mô hình đại học khởi nghiệp, đại học chia sẻ, và thành lập trung tâm nghiên cứu, quỹ hỗ trợ ngành mới. Quy hoạch khu đô thị đại học tại Tây Bắc, Đông Bắc, Nam TP, di dời trường nội thành để nâng cấp cơ sở vật chất. Giáo dục đạo đức, truyền thống để cân bằng hội nhập và bản sắc văn hóa.
Tuy nhiên, công tác quản lý còn hạn chế do thiếu phối hợp giữa các sở, ngành, và việc hỗ trợ các trường đại học chưa hiệu quả. Chỉ thị của TP.HCM là bước đi chiến lược để khắc phục, hướng tới một hệ thống giáo dục đại học cạnh tranh và hội nhập.
Ý nghĩa và thách thức
Quốc tế hóa giáo dục mang lại nhiều lợi ích: nâng cao chất lượng đào tạo qua các chuẩn kiểm định quốc tế, thúc đẩy nghiên cứu và đổi mới sáng tạo thông qua hợp tác với doanh nghiệp và trường quốc tế, đào tạo công dân toàn cầu với kỹ năng cạnh tranh, và hỗ trợ phát triển kinh tế tri thức. Các mô hình như metaverse tại Nhật Bản hay trung tâm Sino-German cho thấy tiềm năng của công nghệ trong việc tạo môi trường học tập linh hoạt và toàn cầu.
Tuy nhiên, thách thức vẫn hiện hữu. Thiếu phối hợp liên ngành và rào cản pháp lý cản trở việc kiểm định quốc tế và mở ngành mới. Đầu tư hạ tầng công nghệ và đào tạo giáo viên để ứng dụng AI, VR, hay sách số đòi hỏi nguồn lực lớn. Cân bằng giữa hội nhập quốc tế và bảo tồn bản sắc văn hóa là bài toán cần lời giải, trong khi chi phí cao của các chương trình quốc tế gây khó khăn cho sinh viên và nhà trường.
Hướng đi cho tương lai
Để quốc tế hóa giáo dục, Việt Nam cần phối hợp giữa các sở, ngành để giải quyết khó khăn, đầu tư vào hạ tầng công nghệ, đào tạo giáo viên về bài giảng số và công nghệ tiên tiến. Kết hợp giáo dục đạo đức, văn hóa truyền thống với chương trình quốc tế giúp sinh viên hội nhập và giữ bản sắc. Mở rộng học bổng, tín dụng sinh viên, cung cấp sách giáo khoa số trợ giá giảm gánh nặng tài chính. Học hỏi từ Nhật Bản (metaverse), Trung tâm Sino-German (hợp tác ba bên) và tham gia AUN-QA nâng cao chất lượng đào tạo.
Sinh viên nên tận dụng các chương trình trao đổi quốc tế, rèn luyện ngoại ngữ và kỹ năng mềm, đồng thời tìm kiếm học bổng để tham gia các khóa học toàn cầu. Các trường đại học cần đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp, đầu tư công nghệ, và thành lập trung tâm đổi mới sáng tạo để hỗ trợ sinh viên và chuyển giao công nghệ.
Quốc tế hóa giáo dục giúp Việt Nam nâng tầm giáo dục đại học, đáp ứng nhu cầu nhân lực toàn cầu hóa. Hợp tác tại Hội nghị Hồ Nam – ASEAN – Đức, sáng kiến metaverse Nhật Bản, và chiến lược TP.HCM định hình hệ thống giáo dục hiện đại, hội nhập. Dù đối mặt thách thức quản lý, công nghệ, tài chính, sự phối hợp chặt chẽ sẽ xây dựng nền giáo dục cạnh tranh, đào tạo công dân toàn cầu, góp phần phát triển bền vững khu vực và thế giới.
Đọc thêm bài viết cùng chuyên mục: Hội nghị AUN-QA 2024 – Đổi mới giáo dục đại học ASEAN
