Năm 2024, thị trường giáo dục đại học Việt Nam ghi nhận những xu hướng rõ nét trong việc lựa chọn ngành học của thí sinh. Theo thống kê từ Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT), trong số gần 615.000 thí sinh nhập học đại học, 5 nhóm ngành học được ưa chuộng nhất là Kinh doanh và Quản lý, Máy tính và Công nghệ thông tin, Công nghệ kỹ thuật, Nhân văn, và Sức khỏe. Những con số này không chỉ phản ánh nhu cầu thị trường lao động mà còn cho thấy sự thay đổi trong định hướng nghề nghiệp của thế hệ trẻ.
Kinh doanh và quản lý: Ngành học “vua” chiếm 25%
Kinh doanh và Quản lý tiếp tục là nhóm ngành được thí sinh nhập học nhiều nhất, chiếm 25% tổng số sinh viên nhập học năm 2024, tăng 1,43% so với năm 2023. Đây là lĩnh vực có sức hút lớn nhờ tính ứng dụng cao, cơ hội việc làm đa dạng, và khả năng khởi nghiệp.
Các ngành tiêu biểu
- Quản trị kinh doanh: Đào tạo kỹ năng quản lý doanh nghiệp, lập kế hoạch kinh doanh, và phát triển chiến lược.
- Marketing: Tập trung vào nghiên cứu thị trường, xây dựng thương hiệu, và quảng cáo số.
- Tài chính – Ngân hàng: Cung cấp kiến thức về quản lý tài chính, đầu tư, và phân tích rủi ro.
- Kế toán: Đào tạo chuyên môn về ghi chép, phân tích tài chính, và kiểm toán.
- Kiểm toán: Chú trọng vào kiểm tra và đánh giá tính minh bạch của báo cáo tài chính.
Lý do được ưa chuộng
- Chỉ tiêu tuyển sinh lớn: Nhiều trường đại học, từ công lập như Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Kinh tế TP.HCM, đến tư thục như Đại học Văn Lang, HUTECH, đều có số lượng chỉ tiêu lớn cho các ngành này.
- Cơ hội việc làm rộng mở: Sinh viên tốt nghiệp có thể làm việc trong các doanh nghiệp, ngân hàng, công ty khởi nghiệp, hoặc tự kinh doanh.
- Tính linh hoạt: Các ngành thuộc nhóm này phù hợp với nhiều đối tượng, từ những người yêu thích quản lý đến những ai đam mê sáng tạo trong marketing.
Máy tính và công nghệ thông tin: Ngành của tương lai (12%)
Với 12% thí sinh nhập học, Máy tính và Công nghệ thông tin (CNTT) là nhóm ngành đứng thứ hai, phản ánh xu hướng chuyển đổi số mạnh mẽ trong nền kinh tế. Đây là lĩnh vực được đánh giá cao nhờ nhu cầu nhân lực lớn và mức thu nhập hấp dẫn.
Các ngành tiêu biểu
- Khoa học máy tính: Nghiên cứu thuật toán, lập trình, và trí tuệ nhân tạo.
- Công nghệ thông tin: Đào tạo phát triển phần mềm, quản trị hệ thống mạng, và an ninh mạng.
- Kỹ thuật phần mềm: Tập trung vào thiết kế và xây dựng các ứng dụng phần mềm.
- Trí tuệ nhân tạo (AI): Ngành mới nổi, ứng dụng trong tự động hóa, xe tự hành, và xử lý dữ liệu lớn.
Lý do được ưa chuộng
- Nhu cầu nhân lực cao: Các công ty công nghệ, từ startup đến tập đoàn như FPT, Viettel, hay các công ty quốc tế như Google, Amazon, luôn săn đón nhân sự CNTT.
- Thu nhập cạnh tranh: Mức lương khởi điểm cho sinh viên CNTT thường dao động từ 15-30 triệu đồng/tháng, cao hơn nhiều ngành khác.
- Cơ hội quốc tế: Sinh viên CNTT có thể làm việc từ xa cho các công ty nước ngoài hoặc tham gia các chương trình chuyển tiếp quốc tế.
Công nghệ kỹ thuật: Bệ phóng cho công nghiệp 4.0 (9%)
Công nghệ kỹ thuật thu hút 9% thí sinh nhập học, tăng gần 0,5% so với năm 2023, cho thấy xu hướng tích cực trong lĩnh vực kỹ thuật. Đây là nhóm ngành đóng vai trò quan trọng trong các ngành công nghiệp hiện đại như sản xuất, xây dựng, và năng lượng.
Các ngành tiêu biểu
- Kỹ thuật cơ khí: Đào tạo thiết kế máy móc, robot, và hệ thống sản xuất tự động.
- Kỹ thuật điện – điện tử: Nghiên cứu hệ thống điện, vi mạch, và công nghệ tự động hóa.
- Kỹ thuật xây dựng: Tập trung vào thiết kế và thi công các công trình hạ tầng.
- Kỹ thuật ô tô: Ứng dụng trong sản xuất và bảo trì xe hơi, đặc biệt là xe điện.
Lý do được ưa chuộng
- Nhu cầu từ Công nghiệp 4.0: Các ngành kỹ thuật được thúc đẩy bởi xu hướng tự động hóa, trí tuệ nhân tạo, và năng lượng tái tạo.
- Chỉ tiêu tăng: Các trường như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Bách khoa TP.HCM, và Đại học Công nghiệp TP.HCM mở rộng tuyển sinh các ngành kỹ thuật.
- Cơ hội việc làm ổn định: Sinh viên tốt nghiệp dễ dàng tìm việc trong các nhà máy, công ty xây dựng, hoặc tập đoàn đa quốc gia.
Nhân văn: Gìn giữ và lan toả giá trị văn hoá (9%)
Nhân văn cũng chiếm 9% số thí sinh nhập học, bao gồm các ngành liên quan đến văn hóa, ngôn ngữ, và khoa học xã hội. Đây là nhóm ngành quan trọng trong việc bảo tồn giá trị truyền thống và thúc đẩy giao lưu quốc tế.
Các ngành tiêu biểu
- Ngôn ngữ Anh: Đào tạo kỹ năng giao tiếp, biên phiên dịch, và giảng dạy tiếng Anh.
- Văn học: Nghiên cứu văn học Việt Nam và thế giới, phát triển tư duy phê bình.
- Báo chí và Truyền thông: Tập trung vào sản xuất nội dung, truyền thông số, và quan hệ công chúng.
- Du lịch và Lữ hành: Đào tạo quản lý du lịch, hướng dẫn viên, và phát triển sản phẩm du lịch.
Lý do được ưa chuộng
- Tính đa dạng nghề nghiệp: Sinh viên ngành Nhân văn có thể làm việc trong giáo dục, truyền thông, du lịch, hoặc các tổ chức quốc tế.
- Cơ hội giao lưu văn hóa: Các ngành như Ngôn ngữ Anh, Du lịch mở ra cơ hội làm việc ở nước ngoài hoặc với các đối tác quốc tế.
- Chi phí học tập hợp lý: Một số ngành như Ngôn ngữ Anh tại Đại học Tài chính – Marketing (845.000 đồng/tín chỉ) có học phí thấp, thu hút nhiều thí sinh.
Sức khỏe: thuộc nhóm 5 ngành học được ưa chuộng và ổn định (6%)
Sức khỏe thu hút 6% thí sinh nhập học, bao gồm các ngành liên quan đến chăm sóc y tế và sức khỏe cộng đồng. Đây là nhóm ngành đòi hỏi sự cống hiến và có vai trò quan trọng trong xã hội.
Các ngành tiêu biểu
- Y khoa: Đào tạo bác sĩ đa khoa, chuyên khoa, và nghiên cứu y học.
- Điều dưỡng: Chăm sóc bệnh nhân, hỗ trợ y tế tại bệnh viện và cộng đồng.
- Dược học: Nghiên cứu và sản xuất thuốc, quản lý dược phẩm.
- Y tế công cộng: Tập trung vào phòng ngừa dịch bệnh và nâng cao sức khỏe cộng đồng.
Lý do được ưa chuộng
- Nhu cầu nhân lực y tế: Đại dịch COVID-19 và sự già hóa dân số làm tăng nhu cầu bác sĩ, điều dưỡng, và dược sĩ.
- Tính ổn định nghề nghiệp: Sinh viên ngành Sức khỏe thường có việc làm ngay sau tốt nghiệp, với mức lương hấp dẫn (bác sĩ mới ra trường từ 10-20 triệu đồng/tháng).
- Uy tín xã hội: Các ngành y tế mang lại sự tôn trọng và cơ hội cống hiến cho cộng đồng.
Năm 2024, top 5 nhóm ngành được thí sinh nhập học đại học nhiều nhất là Kinh doanh và Quản lý (25%), Máy tính và CNTT (12%), Công nghệ kỹ thuật (9%), Nhân văn (9%), Sức khỏe (6%), phản ánh nhu cầu thị trường lao động. Gần 615.000 thí sinh nhập học, chiếm 85% trúng tuyển. Thí sinh cần cân nhắc sở thích, năng lực, tài chính và tận dụng cơ hội xét tuyển, hỗ trợ tài chính để chọn ngành phù hợp.
Đọc thêm bài viết cùng chuyên mục: Ngành học nhiều người theo học nhất – Xu hướng và lựa chọn thông minh
