Làn sóng cắt giảm nhân sự tại gần 30 ngân hàng thương mại trong 6 tháng đầu năm đã khiến hơn 3.400 người phải rời đi. Đây là mức giảm nhân sự mạnh nhất so với cùng kỳ nhiều năm trở lại đây. Con số này khiến nhiều sinh viên ngành ngân hàng lo lắng về cơ hội việc làm sau khi ra trường.
Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định: Đây không phải khủng hoảng mà là sự tinh gọn nhân sự do chuyển đổi số. Cơ hội việc làm sau 4 năm nữa vẫn rất rộng mở, nhưng chỉ dành cho nhóm người được trang bị đầy đủ kỹ năng số và tư duy hiện đại.
Sóng sa thải nhân sự ngân hàng – Bối cảnh thực tế
Sự sụt giảm nhân sự trong ngành ngân hàng là có thật, với con số hơn 3.400 người bị cắt giảm chỉ trong nửa đầu năm.
- Theo TS Nguyễn Thị Thu Hà (Giám đốc Trường Đào tạo cán bộ, Agribank), sự sụt giảm này chủ yếu đến từ việc các ngân hàng thực hiện chuyển đổi số.
- Mục tiêu là tinh gọn bộ máy và tự động hóa các công việc lặp lại.
- Các chuyên gia nhận định đây là quá trình tất yếu để ngành ngân hàng tiến vào kỷ nguyên AI và kinh tế số.
Nhân lực thừa ở đâu, thiếu ở đâu?
Thực tế ngành ngân hàng hiện nay là “thừa” nhân sự ở một số nhóm nhưng lại “thiếu” nghiêm trọng ở các nhóm khác.
- Nhóm thừa: Khoảng 56% công việc thông thường, không được tự động hóa có nguy cơ mất đi. Nhân lực ngành ngân hàng chỉ thừa ở nhóm không biết ứng dụng AI, chuyển đổi số hay thay đổi tư duy.
- Nhóm thiếu: Ngược lại, 65% công việc mới liên quan đến ứng dụng công nghệ sẽ xuất hiện. Ngành đang rất thiếu nhân lực biết phân tích dữ liệu, công nghệ thông tin và đặc biệt là nhân lực AI.
TS Phan Thanh Đức (Trưởng khoa Công nghệ thông tin và Kinh tế số, Học viện Ngân hàng) cho biết nhu cầu nhân lực công nghệ Việt Nam đang thiếu từ 150.000 đến 200.000 người mỗi năm. Trong ngành ngân hàng, nhân lực AI giữ vai trò trọng yếu ở các vị trí như:
- Quản trị dữ liệu, khách hàng số.
- Xây dựng mô hình rủi ro, phòng chống gian lận.
Kỹ năng số: Yếu tố then chốt để tồn tại và phát triển
Công nghệ không còn là nhiệm vụ riêng của trung tâm CNTT mà là của tất cả nhân viên ngân hàng. Ứng dụng AI là một kỹ năng và có thể trau dồi hàng ngày.
- Tư duy tự động hóa: Sinh viên cần trang bị tư duy sao cho khi làm bất kỳ việc gì cũng nghĩ tới làm thế nào để tự động hóa và nâng cao năng suất lao động bằng các công cụ AI.
- Hỏi AI thông minh: Quá trình chuyển đổi số đòi hỏi nhân sự phải có nền tảng kiến thức đủ sâu để “hỏi” AI một cách thông minh. Mục tiêu là biến công cụ AI thành trợ thủ đắc lực thay vì chỉ là nơi sao chép thông tin (TS Nguyễn Công Thương, VietinBank).
- Tự học chủ động: Việc học trên trường không bao giờ là đủ, bởi đó là chương trình thiết kế chung cho tất cả. Sinh viên cần có lộ trình học tập chủ động để nâng cao năng lực số.
- Có thể học qua các nền tảng trực tuyến uy tín như Coursera, Udemy, Great learning hay edX.
- Học tập suốt đời: Khả năng học tập suốt đời, cập nhật và thích ứng liên tục với cái mới là điều kiện bắt buộc để nhân sự có thể tồn tại và phát triển bền vững trong ngành tài chính – ngân hàng.
Định hướng và cơ hội thực tế cho sinh viên
Ngành ngân hàng đã có định hướng rõ ràng cho tương lai:
- Đến năm 2030, ngành sẽ chuyển đổi số theo chủ đề “hệ sinh thái thông minh” với sự hội tụ của AI, Blockchain, Big Data (Nguồn: Ngân hàng Nhà nước).
- Đây là cơ hội lớn cho sinh viên Ngành ngân hàng nếu tự ý thức trang bị kỹ năng AI.
Nhiều trường đã đưa AI vào chương trình học, nhưng sinh viên cần chủ động tìm kiếm kinh nghiệm thực tế sớm.
- Sinh viên nên đăng ký thực tập tại các doanh nghiệp từ năm hai, năm ba.
- Mục đích là trau dồi thêm về kiến thức Phân tích dữ liệu và Công nghệ thông tin trong môi trường thực tế, thích ứng linh hoạt với công nghệ.
Bài học rút ra
Làn sóng sa thải nhân sự này là một “thanh lọc” cần thiết khi ngành ngân hàng bước vào kỷ nguyên số. Cơ hội sẽ chỉ dành cho những người không bị thay thế bởi AI.
Lời khuyên cuối cùng từ Minh Tri: Đừng sợ hãi trước AI, hãy học cách làm chủ nó. Hãy chủ động xây dựng lộ trình nâng cao năng lực số ngay từ bây giờ để đảm bảo bạn vượt qua rủi ro sa thải nhân sự và trở thành nhân lực mà các ngân hàng đang khao khát
