Trong kỷ nguyên số, Phân tích dữ liệu (Data Analytics) đã trở thành một trong những ngành nghề “hot” nhất, thu hút đông đảo bạn trẻ yêu thích công nghệ và tư duy logic. Với nhu cầu nhân lực tăng cao tại các tập đoàn lớn và startup, ngành này không chỉ mang lại cơ hội việc làm hấp dẫn mà còn có mức lương đáng mơ ước. Vậy ngành Phân tích dữ liệu học gì, học ở đâu, và triển vọng ra sao? Hãy cùng Review Đại Học khám phá chi tiết qua bài viết này!
Ngành Phân tích dữ liệu là gì?
Phân tích dữ liệu là quá trình thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu để khám phá các thông tin giá trị, hỗ trợ ra quyết định trong kinh doanh, tài chính, y tế, hoặc các lĩnh vực khác. Khác với Khoa học dữ liệu (Data Science) tập trung vào xây dựng mô hình AI, Phân tích dữ liệu thiên về trích xuất thông tin từ dữ liệu có sẵn, tạo báo cáo và trực quan hóa để giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chiến lược.
Theo IBM, một chuyên viên phân tích dữ liệu sử dụng các công cụ như SQL, Excel, Python, hoặc Power BI để biến dữ liệu thô thành thông tin hữu ích. Tại Việt Nam, ngành này đang bùng nổ nhờ chuyển đổi số, với nhu cầu nhân sự tăng 30-35% mỗi năm.
Chương trình học của ngành Phân tích dữ liệu
Chương trình đào tạo ngành Phân tích dữ liệu kéo dài 4-4.5 năm, tập trung vào ba nhóm kiến thức chính:
- Toán và Thống kê(20-25%):
- Xác suất thống kê, đại số tuyến tính.
- Ứng dụng thống kê trong phân tích dữ liệu.
- Công nghệ thông tin(40-50%):
- Ngôn ngữ lập trình: Python, R, SQL.
- Công cụ trực quan hóa: Tableau, Power BI, Google Data Studio.
- Quản lý cơ sở dữ liệu và xử lý dữ liệu lớn (Big Data).
- Kiến thức ngành(25-30%):
- Phân tích kinh doanh, tài chính, hoặc marketing.
- Kỹ năng mềm: tư duy phản biện, trình bày báo cáo.
Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể làm Data Analyst, Business Analyst, hoặc phát triển thành Data Scientist.
Ngành Phân tích dữ liệu thi khối nào?
Ngành Phân tích dữ liệu thường được đào tạo trong các chương trình Công nghệ Thông tin, Toán ứng dụng, hoặc Kinh tế số tại các trường đại học. Các khối thi phổ biến bao gồm:
- Khối A00: Toán, Lý, Hóa.
- Khối A01: Toán, Lý, Anh.
- Khối D01: Toán, Văn, Anh.
- Khối D07: Toán, Hóa, Anh.
Tự học Phân tích dữ liệu được không?
Câu trả lời là CÓ, nhưng cần kỷ luật và lộ trình rõ ràng. Tự học phù hợp với những ai muốn tiết kiệm chi phí hoặc chuyển ngành. Dưới đây là lộ trình gợi ý:
- Nền tảng (1-2 tháng):
- Học Excel nâng cao (Pivot Table, VLOOKUP).
- Nắm cơ bản SQL qua w3schools hoặc Mode Analytics.
- Công cụ lập trình (3-4 tháng):
- Học Python (thư viện Pandas, NumPy) qua Coursera hoặc freeCodeCamp.
- Làm quen R hoặc Power BI cho trực quan hóa.
- Thực hành (3-6 tháng):
- Làm dự án thực tế trên Kaggle (phân tích dữ liệu bán hàng, dự đoán giá nhà).
- Tham gia cộng đồng như Vietnam Data Analytics trên Facebook.
Tuy nhiên, tự học đòi hỏi tính kỷ luật cao. Nếu bạn muốn có môi trường định hướng rõ ràng, thực hành nhiều và bằng cấp chính quy, theo học tại trường đại học sẽ phù hợp hơn.
Nên học Phân tích dữ liệu ở đâu tốt? Điểm chuẩn bao nhiêu?
1. Các trường đại học hàng đầu
| STT | Tên trường | Ngành đào tạo | Điểm chuẩn 2025 (điểm thi THPT) | Ghi chú |
| 1 | Đại học Bách khoa Hà Nội | Khoa học dữ liệu & Trí tuệ nhân tạo | 29,39 | Điểm chuẩn cao nhất, thuộc chương trình tiên tiến |
| 2 | Đại học Công nghệ – ĐHQG Hà Nội | Công nghệ thông tin (chuyên ngành Khoa học dữ liệu) | 28,19 | Điểm chuẩn cao trong khối ngành công nghệ |
| 3 | Đại học Công nghệ Thông tin – ĐHQG TP.HCM | Khoa học dữ liệu | 27,5 | Một trong những trường đào tạo công nghệ hàng đầu phía Nam |
| 4 | Đại học Khoa học Tự nhiên – ĐHQG TP.HCM | Khoa học dữ liệu | 26,85 | Chuyên sâu về nền tảng toán học và tin học |
| 5 | Đại học Kinh tế Quốc dân | Phân tích dữ liệu kinh tế (EDA) | 26,78 | Phân tích dữ liệu trong lĩnh vực kinh tế và kinh doanh |
| 6 | Đại học Kinh tế Quốc dân | Phân tích kinh doanh (BA) | 27,5 | |
| 7 | Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH) | Phân tích dữ liệu | 26,4 | Mức điểm khá cao ngay năm đầu tiên tuyển sinh |
2. Các khóa học ngắn hạn
Nếu muốn học nhanh ra nghề Data Analyst, các trung tâm uy tín bao gồm:
- MindX Technology School: Nổi bật với phương pháp đào tạo thực chiến và hệ sinh thái công nghệ rộng khắp. Khóa học tại MindX được thiết kế bám sát nhu cầu của thị trường, giúp học viên liên tục thực hành với các bài toán và dự án thực tế từ doanh nghiệp.
- Datapot.vn: Chuyên sâu vào các khóa học phân tích dữ liệu, Datapot cung cấp nhiều lộ trình khác nhau từ cơ bản đến nâng cao. Khóa học của họ tập trung vào các công cụ quan trọng như SQL, Power BI, và Python, giúp học viên nắm vững kiến thức nền tảng và kỹ năng cần thiết.
- VTI Academy: Là học viện trực thuộc tập đoàn công nghệ VTI, VTI Academy cung cấp các khóa học Data Analyst với chương trình đào tạo chuẩn quốc tế. Học viên được học từ các chuyên gia đang làm việc tại VTI, với lộ trình từ kiến thức cơ bản về Excel, SQL đến trực quan hóa dữ liệu bằng Power BI.
- Trung tâm Tin học Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM (CSC): Đây là địa chỉ uy tín với các khóa học được xây dựng dựa trên nền tảng học thuật vững chắc. Các khóa học của trung tâm này thường có mức học phí hợp lý và phù hợp cho cả sinh viên lẫn người đi làm muốn bổ sung kiến thức.
- FUNiX: Nền tảng học trực tuyến của FPT, FUNiX cung cấp chương trình học linh hoạt, phù hợp với những người bận rộn. Bạn sẽ được học với sự đồng hành của các mentor (chuyên gia trong ngành) và được hỗ trợ tìm kiếm việc làm sau khi tốt nghiệp.
Ngoài các trung tâm trong nước, bạn cũng có thể tham khảo các nền tảng học trực tuyến quốc tế nổi tiếng, nơi cung cấp các chứng chỉ có giá trị toàn cầu.
- Coursera: Nền tảng này hợp tác với các trường đại học và công ty hàng đầu thế giới (như Google, IBM) để cung cấp các chứng chỉ chuyên nghiệp về Data Analytics. Khóa học Google Data Analytics Professional Certificate là một lựa chọn phổ biến cho người mới bắt đầu.
- Udemy: Với kho tàng các khóa học đa dạng và phong phú, Udemy cho phép bạn lựa chọn khóa học phù hợp với trình độ và ngân sách của mình.
- edX: Tương tự như Coursera, edX cũng cung cấp các khóa học và chương trình chứng chỉ từ các trường đại học danh tiếng như Microsoft, HarvardX, MIT.
Học phí của các khóa học Data Analyst ngắn hạn thường dao động từ 8 triệu đến 25 triệu VNĐ tùy thuộc vào độ dài, chương trình học và trung tâm đào tạo. Các khóa học cơ bản thường có mức phí thấp hơn, trong khi các khóa chuyên sâu và trọn gói sẽ có chi phí cao hơn.
3. Mức lương ngành Phân tích dữ liệu
Theo TopCV và Indeed (2025), mức lương trung bình:
- Fresher (0-1 năm): 12-20 triệu/tháng.
- Junior (1-3 năm): 20-30 triệu/tháng.
- Senior (5+ năm): 35-60 triệu/tháng, có thể cao hơn nếu làm remote cho công ty quốc tế.
Nhu cầu nhân lực tăng 30% đến 2030, đặc biệt tại TP.HCM và Hà Nội, nên cơ hội việc làm rất rộng mở.
Phân tích dữ liệu là ngành học đầy tiềm năng, kết hợp giữa tư duy logic, công nghệ và ứng dụng thực tế. Dù bạn chọn học đại học hay tự học, điều quan trọng là kiên trì và thực hành liên tục. Với mức lương hấp dẫn và triển vọng nghề nghiệp sáng, đây là thời điểm lý tưởng để đầu tư vào ngành này. Tìm hiểu thêm những ngành hot khác tại Các khoa ngành học nhé!
