Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển của nhân loại trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0. Với sự bùng nổ của khoa học công nghệ, việc trang bị kiến thức và kỹ năng về AI cho học sinh phổ thông không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là yêu cầu cấp thiết để Việt Nam xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, sẵn sàng làm chủ tương lai. Trong lĩnh vực giáo dục, AI và giáo dục không chỉ bổ trợ mà còn là chìa khóa cho giáo dục hiện đại, sáng tạo và bền vững.
AI – Nền tảng cho tư duy và sáng tạo
Theo Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024, đưa AI vào giáo dục phổ thông giúp học sinh hiểu công nghệ, nâng cao tư duy logic, sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề – những năng lực cốt lõi để thích ứng với thế giới. AI hỗ trợ từ giải quyết biến đổi khí hậu, y tế, giao thông thông minh đến giáo dục cá nhân hóa, biến học sinh từ người dùng thành người tạo công nghệ.
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) cũng đặt mục tiêu đầy tham vọng: đến năm 2035, AI sẽ trở thành công cụ phổ biến đối với mỗi học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục. Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin Nguyễn Sơn Hải nhấn mạnh rằng, chiến lược ứng dụng AI trong giáo dục không chỉ tận dụng sự tiến bộ của công nghệ mà còn hướng đến cải thiện hệ thống giáo dục, tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao năng lực số cho người học. Đây là bước đi quan trọng để Việt Nam khẳng định vị thế trên bản đồ công nghệ toàn cầu.
Sân chơi AI for Good – Khơi dậy tiềm năng trẻ
Cuộc thi AI for Good Việt Nam 2025, phát động tại THPT Phan Huy Chú, Hà Nội, là cuộc thi đầu tiên cho học sinh từ tiểu học đến THPT, khuyến khích dùng AI giải quyết vấn đề thực tiễn và phát triển bền vững. Do Viện MSD United Way Việt Nam và InterEdu tổ chức, cuộc thi giúp học sinh tiếp cận công nghệ như Machine Learning và Network Security, vừa là sân chơi vừa là cơ hội học hỏi.
Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng MSD United Way Vietnam, khẳng định thế hệ trẻ sẽ dẫn dắt chuyển đổi số quốc gia, và cuộc thi AI for Good giúp các em dùng AI trách nhiệm, sáng tạo, hướng tới cộng đồng. Ông Nguyễn Văn Trúc, Giám đốc Trung tâm Đào tạo (Bộ KH&CN), nhấn mạnh tiếp cận AI sớm là “cơ hội vàng” để học sinh trở thành mầm non công nghệ, đưa Việt Nam tiến xa trong thời đại đổi mới sáng tạo.
AI trong giáo dục: Cơ hội và thách thức
Ứng dụng AI trong giáo dục mang lại nhiều lợi ích vượt trội. Nó không chỉ mở rộng cơ hội tiếp cận tri thức mà còn cá nhân hóa trải nghiệm học tập, giúp học sinh học hiệu quả và sáng tạo hơn. Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh: “Nếu được khai thác đúng cách, AI sẽ là cơ hội tuyệt vời để xây dựng một xã hội học tập suốt đời.” Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng việc sử dụng AI cần được kiểm soát chặt chẽ, đặc biệt với học sinh phổ thông, để tránh tạo ra tâm lý ỷ lại hoặc thụ động.
Để thành công, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc tiên phong ứng dụng AI, đồng thời hướng dẫn học sinh sử dụng công nghệ một cách văn minh và trách nhiệm. Bộ GD&ĐT cũng xác định rằng, việc phát triển hệ sinh thái AI phải phù hợp với văn hóa Việt Nam, tuân thủ các quy định về bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư, đồng thời giữ gìn bản sắc dân tộc. Các nội dung nhạy cảm cần được thử nghiệm kỹ lưỡng trước khi áp dụng rộng rãi, đảm bảo lợi ích của người học luôn là trung tâm.
Hành trang cho tương lai số
Chiến lược ứng dụng AI trong giáo dục của Bộ GD&ĐT không chỉ dừng ở việc cung cấp công cụ mà còn hướng đến xây dựng một nền giáo dục số toàn diện. Đến năm 2035, hệ sinh thái AI “Made in Vietnam” dự kiến sẽ được triển khai thống nhất trong giáo dục phổ thông, tạo nền tảng cho nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ đất nước. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, nhà trường, doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế.
Trong bối cảnh AI đang thay đổi thế giới từng ngày, giáo dục Việt Nam cần nhanh chóng bắt nhịp để không bị bỏ lại phía sau. Việc trang bị năng lực AI cho học sinh không chỉ là câu chuyện của công nghệ mà còn là hành trình khơi dậy tiềm năng, nuôi dưỡng tư duy sáng tạo và trách nhiệm xã hội. Với những bước đi đúng đắn, AI sẽ không chỉ là công cụ, mà còn là người bạn đồng hành giúp thế hệ trẻ Việt Nam vươn xa, khẳng định vị thế trong thời đại số.
Đọc thêm bài viết cùng chuyên mục: Ứng dụng AI vào giảng dạy bậc đại học – Đột phá trong giáo dục
