Việt Nam có bao nhiêu Đại học?

Hệ thống giáo dục đại học tại Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển với sự hình thành và mở rộng của các cơ sở giáo dục đại học trên cả nước. Một trong những câu hỏi thường được đặt ra là: “Việt Nam có bao nhiêu đại học?” Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm “đại học” theo quy định pháp luật, phân biệt giữa “đại học” và “trường đại học”, đồng thời xem xét các đơn vị được công nhận là “đại học” tại Việt Nam tính đến thời điểm hiện tại, ngày 5 tháng 3 năm 2025.

“Đại học” và sự khác biệt với “Trường Đại học”

Theo Luật Giáo dục Đại học 2012, được sửa đổi bởi Luật Giáo dục Đại học sửa đổi 2018, khái niệm “đại học” và “trường đại học” được quy định rõ ràng tại Điều 4 như sau:

• Trường đại học: Là cơ sở giáo dục đại học đào tạo và nghiên cứu nhiều ngành nghề khác nhau, có cơ cấu tổ chức bao gồm hội đồng trường, hiệu trưởng, các phòng ban chức năng, khoa, bộ môn, tổ chức khoa học và công nghệ, cùng các đơn vị phục vụ đào tạo.
• Đại học: Là cơ sở giáo dục đại học đào tạo và nghiên cứu nhiều lĩnh vực, có các đơn vị cấu thành (như trường đại học thành viên, viện nghiên cứu) cùng thống nhất thực hiện mục tiêu, sứ mạng và nhiệm vụ chung. Cơ cấu tổ chức của đại học phức tạp hơn, bao gồm hội đồng đại học, giám đốc, các trường đại học thành viên, viện nghiên cứu, và các đơn vị hỗ trợ khác.

Sự khác biệt chính nằm ở phạm vi hoạt động và cơ cấu tổ chức. Nếu “trường đại học” là một đơn vị độc lập tập trung vào một số ngành nghề cụ thể, thì “đại học” là một tổ hợp lớn hơn, bao hàm nhiều trường đại học thành viên và các viện nghiên cứu, hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực. Nói cách khác, một “đại học” có thể bao gồm nhiều “trường đại học” trong hệ thống của mình.

Việt Nam có bao nhiêu Đại học

Dựa trên các văn bản pháp luật hiện hành, bao gồm Nghị định 186/2013/NĐ-CP, Quyết định 298/QĐ-TTg năm 2024, và Quyết định 1386/QĐ-TTg năm 2024, Việt Nam hiện có 8 đơn vị được công nhận là “đại học”. Danh sách này bao gồm:

1. Đại học Quốc gia Hà Nội: Thành lập ngày 10/12/1993 theo Nghị định 97-CP, đây là một trong hai đại học quốc gia của Việt Nam. Đại học Quốc gia Hà Nội là trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học đa ngành, đa lĩnh vực chất lượng cao, bao gồm 9 trường đại học thành viên như Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Trường Đại học Ngoại ngữ, v.v.
2. Đại học Quốc gia TP.HCM: Thành lập ngày 27/1/1995 theo Nghị định 16-CP, đơn vị này có 7 trường đại học thành viên, bao gồm Trường Đại học Bách khoa, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Quốc tế, v.v., cùng một viện nghiên cứu và các khoa trực thuộc.
3. Đại học Thái Nguyên: Thành lập ngày 04/4/1994 theo Nghị định 32-CP, là một trong ba đại học vùng, với 11 đơn vị đào tạo, bao gồm Trường Đại học Sư phạm, Trường Đại học Y-Dược, Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp, v.v.
4. Đại học Huế: Thành lập ngày 04/4/1994 theo Nghị định 30-CP, có 8 trường đại học thành viên như Trường Đại học Khoa học, Trường Đại học Sư phạm, Trường Đại học Y Dược, v.v.
5. Đại học Đà Nẵng: Thành lập ngày 04/4/1994 theo Nghị định 31-CP, gồm 6 trường đại học thành viên như Trường Đại học Bách khoa, Trường Đại học Kinh tế, Trường Đại học Sư phạm, v.v.
6. Đại học Bách khoa Hà Nội: Là đơn vị đặc biệt, không xây dựng các trường đại học thành viên mà tổ chức các trường trực thuộc, với văn bằng tốt nghiệp cấp dưới danh nghĩa của Đại học Bách khoa Hà Nội.
7. Đại học Kinh tế TP.HCM: Chuyển từ Trường Đại học Kinh tế TP.HCM thành Đại học Kinh tế TP.HCM theo Quyết định 1146/QĐ-TTg ngày 04/10/2023.
8. Đại học Kinh tế Quốc dân: Chuyển từ Trường Đại học Kinh tế Quốc dân thành Đại học Kinh tế Quốc dân theo Quyết định 1386/QĐ-TTg ngày 15/11/2024.

Như vậy, tính đến nay, Việt Nam có 8 đại học chính thức theo các quyết định và nghị định của Chính phủ.

Phân loại các Đại học tại Việt Nam

Các đại học tại Việt Nam có thể được chia thành ba nhóm chính dựa trên mô hình tổ chức và chức năng:

1. Đại học Quốc gia: Gồm Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TP.HCM. Đây là các đơn vị được Nhà nước ưu tiên đầu tư phát triển, tổ chức theo mô hình hai cấp, bao gồm các trường đại học và viện nghiên cứu thành viên. Các đại học này có quy mô lớn, hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực và có vai trò quan trọng trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
2. Đại học vùng: Bao gồm Đại học Thái Nguyên, Đại học Huế và Đại học Đà Nẵng. Các đại học này trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, chịu sự quản lý lãnh thổ của UBND tỉnh nơi đặt trụ sở, và tập trung phục vụ nhu cầu giáo dục, nghiên cứu của các khu vực địa phương.
3. Đại học độc lập: Bao gồm Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Kinh tế TP.HCM và Đại học Kinh tế Quốc dân. Đây là các đơn vị mới chuyển đổi từ trường đại học thành đại học, với mô hình tổ chức linh hoạt hơn, không nhất thiết phải có các trường đại học thành viên như các đại học quốc gia hay đại học vùng.

Điều kiện để trở thành “Đại học”

Theo Nghị định 99/2019/NĐ-CP, một trường đại học muốn chuyển thành đại học cần đáp ứng các điều kiện khắt khe, bao gồm:

• Được công nhận đạt chuẩn chất lượng bởi tổ chức kiểm định giáo dục hợp pháp.
• Có ít nhất 3 trường thuộc đại học được thành lập, với tối thiểu 10 ngành đào tạo trình độ tiến sĩ và quy mô đào tạo chính quy trên 15.000 người.
• Đối với trường công lập, cần có ý kiến chấp thuận của cơ quan quản lý trực tiếp; đối với trường tư thục, cần sự đồng thuận của các nhà đầu tư đại diện ít nhất 75% tổng số vốn góp.

Những điều kiện này nhằm đảm bảo rằng các đại học không chỉ có quy mô lớn mà còn phải đạt chất lượng cao trong đào tạo và nghiên cứu.

Thực trạng và triển vọng phát triển

Hiện nay, 8 đại học tại Việt Nam đang hoạt động với các mô hình khác nhau, phục vụ các mục tiêu giáo dục đa dạng. Đại học Quốc gia Hà Nội và TP.HCM dẫn đầu về quy mô và chất lượng nghiên cứu khoa học. Các đại học vùng như Thái Nguyên, Huế, Đà Nẵng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực tại các khu vực ngoài hai trung tâm lớn là Hà Nội và TP.HCM. Trong khi đó, Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Kinh tế TP.HCM và Đại học Kinh tế Quốc dân đang tiên phong trong mô hình đại học độc lập, tập trung vào chuyên môn hóa.

Ngoài 8 đại học kể trên, nhiều trường đại học khác như Trường Đại học Cần Thơ, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cũng đang có kế hoạch phát triển để trở thành đại học trong tương lai. Điều này cho thấy xu hướng mở rộng hệ thống đại học tại Việt Nam nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về giáo dục chất lượng và nghiên cứu khoa học.

Tính đến ngày 5 tháng 3 năm 2025, Việt Nam có 8 đại học được công nhận chính thức, bao gồm 2 đại học quốc gia, 3 đại học vùng và 3 đại học độc lập. Sự khác biệt giữa “đại học” và “trường đại học” nằm ở phạm vi hoạt động, cơ cấu tổ chức và mục tiêu chiến lược. Với sự phát triển không ngừng của hệ thống giáo dục đại học, con số này có thể tăng trong tương lai khi các trường đại học khác đáp ứng đủ điều kiện để chuyển đổi.