Ngày 27-2-2025, Bộ GDĐT công bố Nghị định 37/2025/NĐ-CP, giảm 5 đơn vị để tinh gọn cơ cấu từ 23 xuống 18 đơn vị, hiệu lực từ 1-3-2025. Đây là bước tiến trong cải cách hành chính, tối ưu hóa quản lý, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục hiện đại.
Ý nghĩa của việc tinh gọn bộ máy
Việc tinh gọn cơ cấu Bộ GDĐT theo chủ trương cải cách hành chính của Chính phủ nhằm xây dựng bộ máy hiệu lực, hiệu quả. Trước đó, Nghị định 86/2022/NĐ-CP (24-10-2022) quy định 23 đơn vị trực thuộc, nhưng mô hình này bộc lộ hạn chế như chồng chéo chức năng, thiếu linh hoạt trong quản lý và phối hợp.
Nghị định số 37/2025/NĐ-CP ra đời nhằm khắc phục những bất cập này, thay thế hoàn toàn Nghị định số 86/2022/NĐ-CP. Theo đó, Bộ GDĐT đã giảm 5 đơn vị, từ 23 xuống còn 18, với mục tiêu tối ưu hóa nguồn lực, tăng cường hiệu quả quản lý và tập trung vào các lĩnh vực trọng tâm của giáo dục. Đây là một động thái cụ thể hóa Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.
Cơ cấu tổ chức mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo
Sau khi sắp xếp, cơ cấu tổ chức của Bộ GDĐT bao gồm 18 đơn vị trực thuộc, cụ thể như sau:
- Vụ Giáo dục Mầm non
- Vụ Giáo dục Phổ thông
- Vụ Giáo dục Đại học
- Vụ Giáo dục Quốc phòng và An ninh
- Vụ Học sinh, Sinh viên
- Vụ Pháp chế
- Vụ Tổ chức Cán bộ
- Vụ Kế hoạch – Tài chính
- Văn phòng
- Thanh tra
- Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục
- Cục Quản lý Chất lượng
- Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin
- Cục Hợp tác Quốc tế
- Cục Giáo dục Nghề nghiệp và Giáo dục Thường xuyên
- Báo Giáo dục và Thời đại
- Tạp chí Giáo dục
- Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam
So với cơ cấu cũ (Nghị định 86/2022/NĐ-CP), một số đơn vị như Vụ Giáo dục Tiểu học, Trung học, Thể chất, Dân tộc, và Chính trị không còn, được tích hợp vào Vụ Giáo dục Phổ thông hay Vụ Học sinh, Sinh viên. Điều này giảm phân mảnh, tập trung vào lĩnh vực cốt lõi và tăng liên kết giữa các cấp giáo dục.
Một điểm đáng chú ý khác là sự ra đời của Cục Giáo dục Nghề nghiệp và Giáo dục Thường xuyên. Đơn vị này được thành lập nhằm gộp chức năng của Tổng cục Giáo dục Nghề nghiệp và Vụ Giáo dục Thường xuyên trước đây. Theo quy định, hai đơn vị này sẽ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ theo pháp luật hiện hành cho đến khi Bộ trưởng Bộ GDĐT ban hành quyết định chính thức về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Cục mới, với thời hạn hoàn thành trước ngày 31-3-2025.
Chức năng, nhiệm vụ của Bộ GDĐT trong giai đoạn mới
Theo Nghị định số 37/2025/NĐ-CP, Bộ GDĐT tiếp tục là cơ quan của Chính phủ, chịu trách nhiệm quản lý nhà nước trong các lĩnh vực then chốt của giáo dục, bao gồm:
- Giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học và giáo dục thường xuyên.
- Phát triển kỹ năng nghề.
- Quản lý nhà nước về tiếng Việt và tiếng các dân tộc.
- Quản lý các dịch vụ công trong phạm vi chức năng của Bộ.
Việc tinh gọn bộ máy không làm suy giảm vai trò và trách nhiệm của Bộ GDĐT, mà ngược lại, giúp Bộ tập trung nguồn lực để giải quyết các vấn đề trọng tâm của ngành giáo dục. Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, cơ cấu mới này được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các chính sách lớn như nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, phát triển giáo dục nghề nghiệp gắn với thị trường lao động, và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong giáo dục.
Những thay đổi nổi bật và tác động
So với cơ cấu cũ (23 đơn vị), cơ cấu mới (18 đơn vị) cho thấy sự tinh gọn rõ rệt. Một số đơn vị chuyên biệt như Vụ Cơ sở Vật chất, Vụ Khoa học, Công nghệ và Môi trường hay Cục Công nghệ Thông tin đã được sáp nhập hoặc điều chỉnh chức năng để phù hợp với định hướng quản lý tổng hợp. Ví dụ, các chức năng liên quan đến khoa học, công nghệ và thông tin giờ đây được gộp vào Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin, giúp giảm sự chồng chéo và tăng tính hiệu quả trong công tác điều hành.
Việc giảm 5 đơn vị không chỉ là thay đổi về mặt số lượng mà còn thể hiện sự chuyển dịch trong tư duy quản lý. Bộ GDĐT đang chuyển từ mô hình quản lý chi tiết, phân tán sang mô hình quản lý tổng hợp, tập trung vào các lĩnh vực chiến lược. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm nguồn lực mà còn nâng cao khả năng phối hợp giữa các đơn vị, từ đó cải thiện hiệu quả hoạt động của Bộ.
Đội ngũ lãnh đạo và triển khai thực hiện
Cùng với việc tinh gọn cơ cấu tổ chức, đội ngũ lãnh đạo của Bộ GDĐT cũng có sự điều chỉnh. Hiện tại, Bộ có 5 Thứ trưởng, bao gồm: ông Phạm Ngọc Thưởng, ông Hoàng Minh Sơn, ông Nguyễn Văn Phúc, bà Nguyễn Thị Kim Chi và ông Lê Tấn Dũng (được Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm từ vị trí Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội). Đội ngũ lãnh đạo này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai Nghị định số 37/2025/NĐ-CP, đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ và hiệu quả.
Kỳ vọng và thách thức
Việc tinh gọn bộ máy của Bộ GDĐT được đánh giá là một bước đi cần thiết và đúng đắn, phù hợp với xu hướng cải cách hành chính của Chính phủ. Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn đối mặt với không ít thách thức. Thứ nhất, việc sáp nhập các đơn vị đòi hỏi phải có sự phân định rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ để tránh tình trạng chồng chéo hoặc bỏ sót công việc. Thứ hai, cần đảm bảo sự ổn định trong hoạt động của các đơn vị trong giai đoạn chuyển tiếp, đặc biệt là với Cục Giáo dục Nghề nghiệp và Giáo dục Thường xuyên – đơn vị mới được thành lập.
Ngoài ra, để cơ cấu mới thực sự phát huy hiệu quả, Bộ GDĐT cần tiếp tục đầu tư vào việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị trực thuộc. Chỉ khi những yếu tố này được đảm bảo, việc tinh gọn bộ máy mới không chỉ dừng lại ở con số mà còn mang lại giá trị thực chất cho ngành giáo dục.
Việc Bộ GDĐT giảm từ 23 xuống 18 đơn vị theo Nghị định 37/2025/NĐ-CP thể hiện quyết tâm tinh gọn bộ máy, cải cách hành chính, nâng cao chất lượng giáo dục. Với sự lãnh đạo của các Thứ trưởng và phối hợp giữa các đơn vị, Bộ được kỳ vọng đưa giáo dục Việt Nam vươn tầm khu vực và quốc tế.
Đọc thêm bài viết cùng chuyên mục: Thưởng điểm xét tuyển đại học quốc tế (ĐHQG TP.HCM)
