Bạn đang học lớp 12, mải miết ôn thi, và áp lực chọn trường đại học đè nặng lên vai? Mọi người bảo: “Cứ vào trường top, trường xịn, tương lai sẽ sáng!”. Nhưng sự thật là: chọn trường theo xếp hạng hay điểm chuẩn giống như mua một đôi giày chỉ vì nó đẹp trên mạng – chưa chắc đã vừa chân bạn. Ít nhất 25% sinh viên Việt Nam ra trường làm việc chẳng liên quan gì đến bằng cấp. Đại học không phải đích đến, mà là công cụ giúp bạn trở thành phiên bản mình muốn. Thay vì chạy theo điểm số, hãy hỏi 3 câu quan trọng để xác định ngôi trường đáng theo học nhé.
Câu hỏi 1: Chương trình học có giúp mình phát triển kỹ năng và tư duy cần thiết không?
Điểm số có thể đưa bạn vào cổng trường, nhưng chương trình học quyết định bạn sẽ đi xa thế nào. Hãy kiểm tra xem chương trình học của trường có giúp bạn xây dựng kỹ năng và tư duy để đạt được mục tiêu đó không. Ví dụ: nếu bạn thích công nghệ, trường có dạy lập trình thực tế hay chỉ lý thuyết khô khan? Có liên kết với doanh nghiệp để bạn thực tập không? Một khảo sát cho thấy 60% sinh viên tốt nghiệp chưa cảm thấy tự tin với kỹ năng thực tế (ERD). Đừng chọn trường chỉ vì tên tuổi – hãy chọn nơi giúp bạn học cách làm, không chỉ học cách biết. Đọc bài “Tôi muốn trở thành người như thế nào?” để khám phá mục tiêu cá nhân trước khi chọn trường.
Tìm website của trường, xem mục “chương trình đào tạo”. Hỏi AI hoặc tra Google: “Ngành X ở trường Y học những gì, có thực hành không?”. Tham gia nhóm Facebook của sinh viên trường đó để hỏi thực tế.
Câu hỏi 2: Văn hóa của trường có phù hợp với cá tính mình không?
Mỗi trường đại học có một “tính cách” riêng, và nó phải hợp với bạn. Bạn là người năng động, thích tham gia CLB và sự kiện? Hay bạn thích môi trường nghiên cứu, yên tĩnh? Một trường thiên về hoạt động cộng đồng, như tổ chức tình nguyện, sẽ phù hợp nếu bạn muốn phát triển kỹ năng lãnh đạo. Ngược lại, nếu bạn hướng nội, một trường tập trung vào học thuật có thể là lựa chọn tốt hơn. Văn hóa không hợp sẽ khiến bạn cảm thấy lạc lõng, như mặc áo quá chật. Đọc ngay “7 cách ‘thử việc’ không cần đi làm” để thử nghiệm và hiểu bản thân hơn.
Xem Instagram, TikTok, hoặc YouTube của trường để cảm nhận “vibe” – sinh viên ở đó làm gì, sống thế nào? Tham gia ngày hội tư vấn tuyển sinh (thường miễn phí) hoặc hỏi cựu sinh viên trên mạng xã hội. Hỏi bản thân: “Mình có thấy mình thuộc về nơi này không?”.
Câu hỏi 3: Cơ hội nào ngoài sách vở mà trường mang lại?
Đại học không chỉ là nơi học lý thuyết – nó là sân chơi để bạn khám phá và phát triển. Các cơ hội như CLB, dự án nghiên cứu, chương trình trao đổi sinh viên, hoặc hội thảo nghề nghiệp có thể thay đổi cách bạn nhìn về tương lai. Ví dụ: một trường có CLB lập trình sẽ giúp bạn thử viết code trước khi ra trường. Một trường có chương trình trao đổi quốc tế (dù hiếm với học sinh nhà không giàu) có thể mở rộng tầm nhìn. 80% sinh viên Việt Nam không tận dụng các cơ hội ngoại khóa vì không biết chúng tồn tại. Đừng chỉ học để lấy bằng – hãy chọn trường giúp bạn thử nghiệm và khám phá bản thân.
Tìm trên website trường hoặc hỏi AI: “Trường X có CLB nào? Có dự án thực tế không?”. Kiểm tra xem trường có tổ chức workshop miễn phí hoặc liên kết với doanh nghiệp không. Dành thời gian để tra cứu – nó sẽ giúp bạn thấy trường có đáng đầu tư 4 năm không.
Ở Việt Nam, điểm số và xếp hạng trường đại học được xem như “tấm vé vàng”. Nhưng nếu bạn chỉ chạy theo điểm, bạn sẽ kẹt trong cái bẫy giống 25% sinh viên ra trường làm việc không đúng đam mê (thực tế có thể nhiều hơn). Đại học là một công cụ, không phải mục tiêu cuối cùng.Trường đại học phù hợp là nơi giúp bạn trở thành phiên bản mình muốn, không phải nơi làm hài lòng xã hội. Hỏi: “Chương trình học có giúp mình phát triển không? Văn hóa trường có hợp với mình không? Trường mang lại cơ hội gì ngoài sách vở?”. Ba câu hỏi này sẽ dẫn bạn đến lựa chọn đúng, dù bạn bắt đầu từ đâu. Mời bạn xem thêm các bài viết hay về định hướng nghề nghiệp và lựa chọn việc làm phù hợp ngay tại chuyên mục Tư vấn hướng nghiệp nhé!
